1. Czym jest medycyna pracy i dlaczego jest obowiązkowa?
Medycyna pracy to dziedzina, która zajmuje się oceną wpływu warunków pracy na zdrowie pracownika. Jej celem jest zapobieganie chorobom zawodowym, wypadkom przy pracy i trwałej utracie zdrowia, wynikającej z wykonywanego zawodu.
Każdy pracownik – bez względu na branżę i stanowisko – musi przejść odpowiednie badania lekarskie przed podjęciem pracy i w trakcie jej trwania.
To nie wybór – to obowiązek ustawowy wynikający z Kodeksu pracy.
2. Jakie są rodzaje badań medycyny pracy?
🩺 Badania wstępne
Każda osoba zatrudniana na podstawie umowy o pracę musi przedstawić ważne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.
📌 Pracownik nie może rozpocząć pracy bez tych badań!
Wyjątek: jeśli podejmuje pracę u nowego pracodawcy na tożsamym stanowisku w ciągu 30 dni od zakończenia poprzedniego zatrudnienia i posiada aktualne orzeczenie lekarskie.
🩺 Badania okresowe
Przeprowadzane regularnie – zgodnie z terminem określonym przez lekarza medycyny pracy. Częstotliwość zależy od:
- rodzaju stanowiska,
- warunków pracy,
- wieku i stanu zdrowia pracownika.
📌 Pracodawca musi zapewnić wykonanie tych badań w godzinach pracy – i nie może dopuścić do pracy osoby z orzeczeniem, które utraciło swoją ważność.
🩺 Badania kontrolne
Wymagane po nieobecności pracownika trwającej dłużej niż 30 dni z powodu choroby. Mają na celu potwierdzenie, że pracownik jest zdolny do wykonywania dotychczasowej pracy.
📌 Również obowiązkowe – brak badań = brak możliwości powrotu do pracy.
3. Obowiązki pracodawcy w zakresie medycyny pracy
Pracodawca ma obowiązek zorganizować i sfinansować badania lekarskie pracowników, a także:
✅ Wystawić skierowanie na badania lekarskie (z uwzględnieniem rodzaju pracy, czynników szkodliwych i stanowiska),
✅ Prowadzić ewidencję ważności orzeczeń,
✅ Przechowywać orzeczenia lekarskie w aktach osobowych pracownika (część B),
✅ Nie dopuszczać do pracy osoby bez ważnych badań.
📌 Koszty badań medycyny pracy zawsze ponosi pracodawca – nigdy pracownik.
4. Obowiązki i prawa pracownika
Pracownik ma obowiązek:
- stawić się na badania w wyznaczonym terminie,
- współpracować z lekarzem podczas badania,
- poinformować o pogorszeniu stanu zdrowia, jeśli wpływa on na bezpieczeństwo pracy.
Ma także prawo do:
- zapoznania się z treścią orzeczenia lekarskiego,
- otrzymania kopii skierowania,
- badań w godzinach pracy bez utraty wynagrodzenia.
5. Co grozi za brak badań?
🔴 Pracodawca, który dopuści do pracy osobę bez ważnych badań lekarskich, naraża się na mandat od PIP w wysokości od 1 000 do 30 000 zł.
🔴 W przypadku wypadku przy pracy – pracodawca może ponieść odpowiedzialność cywilną i karną za brak właściwego dopuszczenia pracownika do pracy.
6. Podsumowanie – najważniejsze informacje
✅ Badania lekarskie BHP są obowiązkowe dla pracownika
✅ Pracodawca musi je organizować, kontrolować i dokumentować
✅ Bez ważnego orzeczenia nie wolno dopuścić pracownika do pracy
✅ Istnieją trzy główne rodzaje badań: wstępne, okresowe i kontrolne
✅ Brak aktualnych badań to ryzyko mandatu i odpowiedzialności prawnej
📞 Potrzebujesz pomocy w organizacji badań medycyny pracy w swojej firmie?
Skontaktuj się z nami – chętnie doradzimy w tej kwestii!
